Poza codziennymi nawykami związanymi z higieną jamy ustnej oraz regularnymi wizytami u zaprzyjaźnionego stomatologa, ważną częścią dbania o stan uzębienia jest również właściwa dieta. Dostarczenie naszemu organizmowi odpowiedniej dawki witamin i minerałów zapewnia dodatkową ochronę przed zagrożeniami natury mechanicznej i chemicznej, co pozwoli łatwiej utrzymać idealny, śnieżnobiały uśmiech. Zmiana sposobu żywienia na bardziej zrównoważony przyczynia się także do redukcji występowania próchnicy poprzez zahamowanie rozwoju flory bakteryjnej jamy ustnej oraz regulację procesu wydzielania śliny. O właściwe zwyczaje żywieniowe warto zadbać już od najmłodszych lat, aby później weszło to w nawyk tak jak szczotkowanie zębów po posiłkach czy korzystanie z fachowej opieki dentystycznej. Jakie produkty spożywcze mają w takim przypadku pozytywne działanie dla naszych zębów, a jakie należy omijać lub ograniczać?
Jakich pokarmów i nawyków należy unikać?
Przede wszystkim należy wiedzieć, że to nie ilość spożywanego cukru jest najbardziej szkodliwa dla zębów, ale czas, przez jaki powierzchnia zębów ma z nim kontakt. Ograniczenie słodkich produktów jest w takim przypadku bardzo rozsądnym podejściem, który ma pozytywny wpływ na cały organizm, jednak równie dobry efekt można osiągnąć wtedy, gdy zamiast ciągłego podjadania drobnych łakoci między posiłkami zdecydujemy się na jeden porządny deser np. po obiedzie. Szczególnie silnie ryzyko rozwoju próchnicy wzrasta wtedy, gdy spożywamy cukier w formie, która łatwo przylega do zębów i wnika w przestrzenie między nimi (karmelki, krówki, gumy rozpuszczalne itp.). Znów mocna kawa, herbata czy ciemne napoje typu cola powodują odkładanie się żółtobrunatnego osadu, przez który zęby wyglądają nieestetycznie. Taki osad można z powodzeniem usunąć jedynie w gabinecie stomatologicznym podczas zabiegu skalingu.
Niekorzystny wpływ na stan uzębienia mają również różnego rodzaju kwaśne napoje i potrawy, np. soki owocowe, napoje energetyzujące, słodkie napoje gazowane, cytrusy czy kwaszonki. W ich przypadku największą rolę odgrywa pH, które waha się zwykle w okolicach 4, podczas gdy pH = 5,5 i mniej może prowadzić do demineralizacji szkliwa. W tej sytuacji forma spożywania napoi również ma znaczenie, a powolne popijanie oraz picie przez słomkę powoduje znaczne wydłużenie ekspozycji zębów na szkodliwą działalność kwasów. Istotnym czynnikiem neutralizującym obniżenie pH jamy ustnej po spożyciu posiłku jest ślina, której produkcja i działanie wymaga dużej ilości czasu. Niestety – częste posiłki oraz podjadanie w nocy zmniejszają jej efektywność. Warto przy tym wspomnieć, że ślina działa nie tylko jako bufor, ale ma również właściwości przeciwbakteryjnie, usprawnia usuwanie zalegających resztek pokarmowych, a nawet wspomaga remineralizację szkliwa.
Co warto jeść dla zdrowia zębów?
By zapewnić składniki odżywcze, które będą mogły wziąć udział w procesach wzrostu i mineralizacji zębów, należy spożywać pokarmy bogate w wapń, fosfor i fluor. Dieta powinna być zatem obfita w pełnoziarniste produkty zbożowe, mleko i duże ilości nabiału (serów, jogurtów naturalnych), produkty roślinne (m.in. warzywa liściaste), mięso i jaja. W naszym menu nie może również zabraknąć ryb – zawierają one dużo białka i wapnia, które korzystnie wpływają na strukturę zębów, szczególnie w okresie ich rozwoju u dzieci. Ryby są także cennym źródłem witaminy D, która wywiera pozytywny wpływ na gospodarkę wapniowo-fosforanową i wpływa na twardość uzębienia. Słodycze warto zastąpić świeżymi warzywami i owocami – te szczególnie chrupkie (np. jabłka, marchewki) wspomagają usuwanie bakterii powodujących powstawanie kamienia nazębnego oraz zwiększają produkcję neutralizującej je śliny. Nie należy również zapominać o witaminie C, zawartej m.in. w kapuście, cytrynach, pomidorach, ziemniakach, czerwonej papryce czy brokułach. Odpowiada ona za stan dziąseł poprzez działanie przeciwbakteryjnie, wzmacnianie naczyń krwionośnych oraz zapobieganie odsłanianiu się szyjek zębowych. W przypadku napojów warto zdecydować się na picie wody. To doskonały sposób na usuwanie bakterii i resztek pożywienia z powierzchni zębów, szczególnie gdy nie mamy pod ręką tradycyjnych preparatów do płukania zębów.
