Nienaganny, śnieżnobiały uśmiech to marzenie wielu z nas, jednak prawda jest taka, że każdy człowiek ma nieco inny kolor zębów. Barwa uzębienia jest wypadkową różnych cech, przyzwyczajeń, predyspozycji oraz działania zewnętrznych czynników. Z tego powodu zęby niektórych ludzi już od wczesnego dzieciństwa są nieco bardziej żółte lub szare, inni znów mogą poszczycić się białym szkliwem, które z czasem ma jednak tendencję do wyraźnego przebarwiania się. Występujące przebarwienia oscylują wokół szerokiej gamy kolorów, a dany odcień jest dla stomatologa cenną wskazówką odnośnie tego, jaka jest przyczyna zmiany barwy zębów. Ustalenie, co wywołało powstanie przebarwień, umożliwia dobranie odpowiedniej metody leczenia i pomaga w przywróceniu blasku uzębienia pacjenta.
Przyczyny powstawania przebarwień
Przebarwienia różnią się od siebie nie tylko kolorem i intensywnością, ale także charakterem oraz przyczyną, która doprowadziła do zmiany barwy. Mogą dotykać zarówno zębów stałych, jak i mlecznych, występować jedynie na fragmentach zębów, a także zajmować całą ich powierzchnię, a problem może dotyczyć nie tylko pojedynczych zębów, ale całych ich grup. Do pojawiania się przebarwień może dochodzić na skutek kilku kluczowych czynników, występujących pojedynczo lub wzmagających nawzajem swoje działanie.
- Bogata w kwasy i barwniki dieta
Ciemne przebarwienia na szkliwie pojawiają się najczęściej u ludzi, którzy chętnie piją kawę, herbatę bądź soki (szczególnie te z cytrusów). Wskazane napoje zawierają szkodliwe dla zębów substancje, takie jak chromogeny, taninę czy kwasy organiczne, które zmniejszają pH w jamie ustnej, ułatwiając tym samym odkładanie się osadu w postaci przebarwień. Dodatkowo przez kwasy organiczne szkliwo staje się cieńsze i bardziej podatne na działanie substancji barwiących, które są zawarte m.in. w owocach, warzywach, przyprawach czy alkoholu. Szkodliwe są również produkty, które zawierają w swoim składzie sztuczne barwniki, obecne najczęściej w kolorowych napojach oraz słodyczach. Do czynników wywołujących ciemne przebarwienia zalicza się również palenie wyrobów tytoniowych.
- Nieprawidłowa higiena jamy ustnej
Istotnym sprzymierzeńcem przebarwień silnie powiązanych z dietą jest brak odpowiedniej higieny jamy ustnej. Nieregularne, niedokładne lub zbyt rzadkie mycie zębów może doprowadzić do tego, że u niektórych pacjentów pojawią się białe przebarwienia, będące oznaką próchnicy pierwotnej i demineralizacji szkliwa. Dodatkowo na osłabionym w ten sposób szkliwie znacznie łatwiej osadzają się obecne w spożywanym pokarmie barwniki. Zaniedbania związane z higieną uzębienia i profilaktycznym chodzeniem na wizyty stomatologiczne powoduje, że przebarwienia ulegają stopniowemu nawarstwieniu, przez co ich eliminacja staje się coraz trudniejsza lub nawet niemożliwa bez zastosowania specjalistycznych zabiegów.
- Przebyte choroby i zażywane leki
Do powstawania przebarwień na zębach przyczynia się nie tylko bogata w kwasy i barwniki dieta, ale również przebyte choroby i zażywane w trakcie ich trwania preparaty medyczne. Ciemne przebarwienia mogą pojawiać się u osób, które borykają się z problemami z tarczycą, zaburzeniami hormonalnymi czy chorobami genetycznymi (np. porfirią wrodzoną czy alkaptonurią). Szare przebarwienia w postaci prążków to znów jeden z efektów długotrwałego stosowania antybiotykoterapii. Występujące na zębach czarne plamki są za to wynikiem zaawansowanej próchnicy lub fluorozy, czyli przyjmowania nadmiernej ilości fluoru poprzez pasty do zębów, wodę oraz pożywienie.
- Wiek
Zmiana barwy uzębienia jest również ściśle związana z wiekiem. Wraz z upływem lat zęby człowieka zaczynają być coraz ciemniejsze na skutek całkowicie naturalnego procesu mineralizacji szkliwa. Z drugiej strony przebarwienia na zębach mogą powstawać już w okresie rozwojowym dziecka, w łonie matki, w czasie kształtowania się zawiązków zębów w kości, kiedy to czasami pojawiają się pewne problemy z prawidłową mineralizacją. Przebarwienia na zębach mogą także dotykać osób młodych, które noszą aparaty ortodontyczne. Zwykle chodzi jednak o to, że osoba nosząca aparat nie dba właściwie o higienę jamy ustnej, przez co płytka nazębna odkłada się, wywołując nie tylko przebarwienia, ale i choroby zębów.
Co należy zrobić, aby pozbyć się przebarwień?
Z przebarwieniami zębów można walczyć na różne sposoby. Oczywiście nie jesteśmy w stanie wykluczyć z diety wszystkich produktów, szczególnie że owoce i warzywa są niezbędne do utrzymania prawidłowego stanu zdrowia, dlatego warto przede wszystkim skupić się na dbaniu o higienę jamy ustnej. Warto po spożyciu kwaśnych czy barwiących produktów przepłukać usta wodą, a następnie w dogodnej chwili wyszczotkować zęby. Kolejnym istotnym etapem likwidacji przebarwień jest korzystanie z usług oferowanych przez stomatologię zachowawczą, czyli z oczyszczenia i usuwania z zębów płytki nazębnej oraz osadów, uzupełnianych przez zabiegi wybielania nakładkowego. Należy jednak pamiętać, że przyczyn wywołujących powstawanie przebarwień jest wiele, a samodzielne wybielanie domowymi sposobami może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia zębów, dlatego dokładną metodę leczenia zawsze należy skonsultować ze sprawdzonym specjalistą np. z przychodni stomatologicznej Ferreus.
